آشنایی با نوار ابزار فتوشاپ

هنگام کار با فتوشاپ به انواع ابزارها و قابلیتهای قرار گرفته در این برنامه فوق‌العاده برخورد خواهیم داشت. انواع فیلترها، افکتها و البته ابزارها. ابزارهای این نرم‌افزار در نواری عمودی در سمت چپ پنجره فتوشاپ قابل دسترسی است. بیایید با هم کمی بیشتر با این ابزارها آشنا شویم.

این شکل کلی نوار ابزار فتوشاپ است:

 

البته بنا به سلیقه و نیاز می‌توانیم آن را به صورت دو ستونه نیز قرار دهیم. اما برای داشتن فضای کاری بیشتر، انتخاب تک ستونه انتخابی بهتر خواهد بود. اما چنانچه مایلید که آنرا بصورت دو ستونه نمایش دهید، روی فلش کوچک بالای نوار ابزار کلیک کنید تا شکل آن تغییر کند.

 

در نسخه‌های قبلتر، بصورت پیش فرض نوار ابزار دو ستونه است. اما در نسخه‌های جدید، سازندگان برنامه کار ما را یک کلیک راحت‌تر کرده‌اند!

کل نوار ابزار به چهار قسمت تقسیم شده است که هر قسمت شامل ابزارهایی هم خانواده خواهد بود. روبروی هر ابزار هم یک حرف انگلیسی قرار دارد. این حرف همان میانبر ابزار است. بطور مثال اگر روبروی ابزاری حرف A قرار داشت، با فشار کلید A از صفحه کلید همان ابزار انتخاب می‌شود و دیگر نیازی به کلیک روی آن نیست.

نام قسمتهای مختلف نوار ابزار را بصورت کلی مشاهده می‌کنید:

 

نکته: قابلیتهای یک ابزار، مخصوصا در برنامه‌ی جادویی فتوشاپ، در یکی دو سطر قابل توضیح نیست. کما اینکه ممکن است یک ابزار در کارهای مختلف قابلیتهای متفاوتی از خود بروز دهد.

1- مجموعه‌ی ابزارهای انتخاب:

در این مجموعه که کاربرد بسیار زیادی در فتوشاپ نیز دارد، انواع و اقسام ابزار برای انتخاب و دوربُری، حرکت، جابجایی، قسمت کردن، شمارش و… موجود است. از بالا به پایین ابزارها را بهتر بشناسیم.

ابزار اول این مجموع ابزار جابجایی یا Move است. که همانطور که از نامش پیداست برای حرکت دادن و جابجا کردن تصاویر، اشیا و آیتمها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

بطور مثال در تصاویر زیر به کمک همین ابزار یک عکس و شی را جابجا کردیم:

         

هر اقدام به جایجایی و حرکت دادن تصاویر در طرح به کمک این ابزار امکان پذیر است.

هر ابزاری در فتوشاپ دارای تنظیماتی برای استفاده بهتر از آن ابزار است. وقتی روی ابزاری کلیک کنیم و انتخاب شود، در زیر نوار منوی فتوشاپ یک نوار جدید ظاهر می‌شود که تنظیمات و کارایی آن ابزار را می‌توانیم به سلیقه و یا نیاز خود تغییر دهیم. وقتی همین ابزار جابجایی را انتخاب کنیم، نوار تنظیمات آن به این شکل خواهد بود:

 

تیک گزینه‌ی اول (Auto Select) را اگر فعال کنیم، با کلیک روی هر تصویری در طرح، لایه‌ی آن تصویر فعال می‌شود. به این ترتیب برای جابجایی تصاویر مختلف در لایه‌های مختلف نیاز به انتخاب لایه‌ها نیست. فقط روی تصویر همان لایه کلیک می‌کنیم و لایه فعال می‌شود و تغییرات در همان لایه‌ی فعال اعمال می‌شود.

روبروی آن یک لیست با دو گزینه وجود دارد. گزینه‌های Group و Layer. اگر گزینه‌ی Group را انتخاب کنیم، با کلیک روی هر تصویر، اگر لایه‌ی آن تصویر در یک گروه قرار داشته باشد، کل آن گروه فعال می‌شود و با جابجا کردن تصویر، تمام آیتمهای آن گروه هم جابجا می‌شوند. اما اگر Layer را انتخاب کنیم، با کلیک روی هر تصویر فقط لایه همان تصویر فعال می‌شود. در این صورت اگر لایه داخل گروهی هم باشد، تصاویر دیگر آن لایه‌ها و گروه جابجا نمی‌شوند.

برای آشنایی با لایه‌ها و گروه می‌توانید به مطلبی که قبلا نوشته شده است مراجعه کنید.

قسمت بعدی در نوار تنظیمات این ابزار، گزینه‌ای است به نام Show Transform Controls. اگر این گزینه را فعال کنیم، با کلیک روی هر تصویری، دور تا دور آن تصویر را گوشه‌ها و زوایایی در بر می‌گیرد تا بتوانیم آن را کاملتر جابجا کنیم. دقیقا همانند ابزار Transform که با کلیدهای Ctrl+T به آن دسترسی داریم.

قسمت بعدی این نوار از چند دکمه تشکیل شده است. کار این دکمه‌ها این است که به ما در ترازبندی و چیدمان تصاویر لایه‌های مختلف کمک می‌کنند. برای نمونه اگر چند تصویر را در لایه‌های مختلف در اختیار داشته باشیم و قصد داشته باشیم که آنها را بطور منظم بچینیم نیازمند این قسمت خواهیم بود. برای نمونه به تصویر زیر دقت کنید:

 

چهار عکس مختلف را وارد کردیم. حالا می‌خواهیم آنها را وسط چین کنیم. به ترتیب زیر:

 

بطور مسلم کشیدن هرکدام از آنها با ماوس و تنظیم آنها کار سختی است. اما راه آسانتر انتخاب تمام لایه‌های تصاویر و دو کلیک روی نوار تنظیمات ابزار جابجایی است:

 

قسمت بعدی نوار تنظیمات هم که مربوط به طرحها و لایه‌های سه بعدی است.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

ابزار بعدی این مجموعه، ابزار انتخاب خیمه است. چهار ابزار این قسمت را شامل می‌شوند که با کلیک راست روی ابزار به بقیه آنها دسترسی خواهیم داشت.

 

Rectangular Marquee Tool – ابزار انتخاب خیمه‌ی مربعی

Elliptical Marquee Tool – ابزار انتخاب خیمه‌ی دایره‌ای

Single Row Marquee Tool – ابزار انتخاب افقی تک پیکسلی

Single Column Marquee Tool – ابزار انتخاب عمودی تک پیکسلی

– ابزار اول یا همان Rectangular Marquee Tool ابزاریست که به کمک آن می‌توانیم قسمتی از تصویر یا طرح را انتخاب کنیم. با این ابزار انتخابهای ما مربع و مستطیل شکل خواهد بود. فقط کافیست روی تصویر درگ کنیم تا قسمت دلخواه ما انتخاب شود.

 

– با ابزار Elliptical Marquee Tool محدوده‌های انتخابی دایره‌ای شکل ایجاد می‌کنیم.

– ابزارهای سوم و چهارم هم برای انتخاب یک خط مستقیم به اندازه‌ی یک پیکسل روی تصویر کاربرد دارند. ابزار اول برای خطوط افقی و دومی برای انتخاب یک خط عمودی استفاده می‌شوند. وقتی روی تصویر کلیک کنیم، یک خط انتخاب می‌شود.

 

چند نکته‌ی مهم درباره‌ی انتخابها: وقتی یک قسمت از تصویر را به حالت انتخاب دربیاوریم، با نگهداشتن کلید Shift می‌توانیم دوباره اقدام به ایجاد محدوده‌ی انتخابی دیگری کنیم. بدون اینکه محدوده‌ی قبلی حذف شود.

 

اما اگر کلید Alt را نگهداریم و درگ کنیم، می‌توانیم قسمتی از محدوده‌ی انتخاب شده را حذف کنیم. مثلا در تصویر زیر یک محدوده را به حالت انتخاب درآوردیم:

 

حالا ابزار انتخاب دایره‌ای را انتخاب و کلید Alt را نگهداشته و درگ می‌کنیم:

 

در پایان محدوده‌ی انتخابی به این شکل خواهد بود:

 

وقتی ناحیه‌ای را انتخاب کرده باشیم، با نگهداشتن کلید Ctrl و درگ کردن آن بخش، ناحیه‌ی انتخابی به همراه تصویر زیرین آن حرکت می‌کنند. مانند تصویر زیر:

 

اما با انتخاب هر کدام از این ابزارها، در نوار تنظیمات آنها هم گزینه‌های کاربردی در اختیار داریم. این نوار تنظیمات را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:

 

قسمت اول شامل چهار تصویر است.

 

که به ما چهار انتخاب برای ترسیم محدوده‌ها میدهد. آیکون اول که بطور پیش فرض انتخاب شده است، امکان ایجاد ناحیه‌های معمولی را می‌دهد. آیکون دومی همان کار کلید Shift را می‌کند. یعنی اگر این آیکون را انتخاب کنیم، سپس روی تصویر درگ کنیم، می‌بینیم که یک ناحیه‌ انتخاب می‌شود. حال اگر دوباره درگ کنیم، یک ناحیه‌ی جدید ایجاد می‌شود و ناحیه‌ی انتخابی قبلی هم باقی می‌ماند. بدون نیاز به نگهداشتن کلیک Shift.

آیکون سوم هم مشابه کار با کلید Alt است. در صورت انتخاب این آیکون و درگ روی ناحیه‌ای انتخاب شده، قسمت درگ شده از ناحیه حذف می‌شود.

اما آیکون چهارم را اگر انتخاب کنیم، با درگ کردن روی یک قسمت از ناحیه‌ای انتخابی، قسمتی که درگ شده را به حالت انتخاب در می‌آورد.

بعد از این چهار آیکون، یک گزینه با عنوان Feather وجود دارد. این گزینه برای ایجاد گوشه‌های گرد ناحیه انتخابی است. اگر در کادر Feather عدد 10 را به عنوان مثال وارد کنیم و با ابزار انتخاب مربعی را انتخاب کنیم، گوشه‌های ناحیه‌ی انتخابی به اندازه 10 پیکسل گرد خواهد بود و در نهایت لبه‌های این قسمت به همان اندازه محو است.

گزینه‌ی بعدی در نوار تنظیمات برای نرم کردن و محو شدن گوشه‌های ناحیه‌ی انتخابی است. که در بعضی ابزارها غیر فعال خواهد بود.

و قسمت آخر نوار تنظیمات یک لیست با سه گزینه در اختیار ما قرار می‌دهد:

 

گزینه‌ی اول که Normal است و بطور معمول کار می‌کند.

گزینه‌ی دوم Fixed Ratio است. با انتخاب این گزینه دو کادر روبروی آن فعال می‌شود. این گزینه برای نسبت دادن طول و عرض ناحیه‌ی انتخابی است. مثلاً اگر بخواهیم طول ناحیه‌ای که می‌خواهیم انتخاب کنیم به نسبت عرض آن سه برابر باشد، در کادر اول عدد 3 و در کادر دوم عدد 1 را وارد می‌کنیم.

گزینه‌ی سوم این لیست هم با عنوان Fixed Size برای ایجاد انتخابهایی با اندازه معین است. مثلا اگر قرار باشد یک مربع به طول و عرض 250 پیکسل انتخاب کنیم، این گزینه را انتخاب و در کادرهای روبروی آن عددها را وارد می‌کنیم. مثل تصویر زیر:

 

حالا فقط با یک کلیک روی تصویر، ناحیه‌ای به همان اندازه ایجاد و انتخاب می‌شود. یک مربع کامل با اندازه‌های 250 در 250 پیکسل.

در آخر این نوار تنظیمات یک دکمه به نام Refine Edge… نیز وجود دارد. این دکمه یک قابلیت جدید و بسیار مهم و جالب برای ایجاد ناحیه‌های انتخابی مشکل است (مثل موهای سر) در شرایط عادی اینچنین انتخابها بسیار مشکل هستند اما این قابلیت در این زمینه بسیار کمک حال خواهد بود. توضیح این قابلیت در این مقال نمی‌گنجد. برای اینکه با آن آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم به مطلبی که قبلتر ارسال شده است مراجعه کنید:

انتخابهای مشکل و پیجیده در فتوشاپ

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

ابزار بعدی در مجموعه‌ی انتخاب، ابزارهایی است به عنوان کمند. نام آن گویای کارایی آن هم هست. مانند کمندی به دور یک تصویر یا قسمتهای دلخواه کشیده می‌شود و آنها را انتخاب می‌کند.

 

Lasso Tool – ابزار کمند معمولی

Polygonal Lasso Tool – ابزار کمند چهار ضلعی

Magnetic Lasso Tool – ابزار کمند مغناطیسی

عملکرد اینها دقیقا مشابه عملکرد ابزار خیمه است. البته بخاطر انعطاف بیشتر، در انتخابهای مشکل از این ابزار استفاده می‌شود. به مانند تصویر زیر که با ابزار دور لاک‌پشت را انتخاب کردیم:

 

– ابزار اول یا همان Lasso Tool را برای انتخابهای بدون دقت یا سریع استفاده می‌کنیم. چون ابزار از دقت بالایی برخوردار نیست. مثلاً اگر بخواهیم دور یک شی یا قسمتی از تصویر را دورگیری کنیم و به حالت انتخاب دربیاوریم، این ابزار را انتخاب کرده و روی تصویر درگ می‌کنیم. هنگام درگ کردن نباید کلید ماوس را رها کنیم. یعنی این کمند را دور تصویر و ناحیه می‌کشیم. وقتی به نقطه آغاز رسیدیم، خود ابزار دور ناحیه‌ای که درگ کرده‌ایم را انتخاب می‌کند.

 

– ابزار دوم یا همان کمند چهار ضلعی ابزاری پر استفاده در طراحی است. روش کار آن مشابه کمند معمولی است با این تفاوت که وقتی ابزار را انتخاب کنیم، می‌توانیم در جاهای مختلفی از تصویر کلیک کنیم تا نقطه شروع داشته باشیم. یعنی می‌توانیم حین استفاده از ابزار کلیک کنیم. با هر بار کلیک کردن، ابزار نقطه شروعی تازه ایجاد می‌کند. به این ترتیب دور قسمتهای مشکلتر را به راحتی می‌توانیم انتخاب کنیم.

 

– ابزار سوم هم که ابزار کمند مغناطیسی است. ابزاری کاربردی برای تصاویر با کنتراست بالا و با دارای گوشه‌های مشخص. کار با این ابزار بسیار راحت است. فقط آن را انتخاب می‌کنیم و بر روی یک گوشه از تصویر کلیک می‌کنیم. سپس بدون اینکه نیازی به درگ کردن داشته باشیم، فقط ماوس را از لبه های تصویر حرکت می‌دهیم. خود ابزار بطور خودکار لبه‌ها و گوشه‌های تصویر را شناسایی و به آنها می‌چسبد. در انتها با رسیدن به نقطه شروع یک کلیک دیگر می‌کنیم و دور تصویر انتخاب می‌شود. مثلا در تصویر به همین ترتیب شروع به انتخاب دور ماموت کرده‌ایم.

 

دقت داشته باشید که اگر لبه‌های قسمت انتخابی مشخص نباشد و از پس زمینه جدا نباشد، انتخاب درست و کامل و به خوبی انجام نمی‌گیرد. این ابزار برای تصاویری با کنتراست بالاست.

اما نوار تنظیمات این ابزار هم دقیقا مانند نوار تنظیمات ابزار خیمه است. با همان گزینه‌ها و همان کارایی.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

ابزار بعدی، ابزار عصای جادویی است. با این دو گزینه:

 

Quick Selection Tool – ابزار انتخاب سریع

Magic Wand Tool – ابزار عصای جادویی

– با این دو ابزار می‌توانیم به سرعت ناحیه‌هایی که رنگ‌بندی یکسانی دارند را انتخاب کنیم. ابزار اول را برای انتخاب کردن سریع یک قسمت استفاده می‌کنیم. با انتخاب ابزار و درگ کردن روی تصویر، رنگها و بخشهای یکسان و یک شکل انتخاب می‌شوند. هر چقدر کلیک کنیم و بیشتر درگ کنیم، ناحیه انتخابی گسترده‌تر می‌شود. مثلا در تصویر زیر از بالای سر شیر تا گردن آن درگ کردیم و چنین ناحیه‌ای انتخاب شده:

 

خیلی سریع این ناحیه انتخاب شد. البته این چنین انتخابهایی هم همیشه کامل نیست و بیشتر برای سرعت در انتخاب انجام می‌شود. مگر اینکه قسمت مورد نظر ما از پس زمینه به خوبی جدا باشد.

در نوار تنظیمات این ابزار هم می‌توانیم از بین سه شکل موجود یکی را انتخاب کنیم تا با درگ کردن آن عملیات را انجام دهد. اولی که بطور معمولی انتخاب می‌کند. دومی به انتخاب قبلی می‌افزاید و سومی هم از انتخابها کم می‌کند.

 

– ابزار عصای جادویی هم مشابه همین ابزار عمل می‌کند. با کلیک روی قسمتی از تصویر، ابزار رنگهای مشابه و هم خانواده‌ی آن قسمت را شناسایی و انتخاب می‌کند. این ابزاری مفید هنگام انتخاب قسمتهایی با رنگبندی مشابه است. مثلا در تصویر زیر، با یک کلیک تمام آسمان را انتخاب کردیم. زیرا رنگ همه آن مثل هم است. به همین راحتی و بدون نیاز به کاری سخت.

 

این ابزار را هم در مواردی که رنگ‌بندی مشابه است باید استفاده کنیم. البته با هر بار کلیک بیشتر ناحیه گسترده‌تر می‌شود.

نوار تنظیمات این ابزارها هم مشابه ابزارهای خیمه و کمند است.

نکته1: در همه این ابزارها با نگه داشتن کلید Shift و Alt می‌توان به ناحیه انتخابی افزود یا از آن کم کرد.

نکته2: وقتی ناحیه‌ای انتخاب شد، با فشردن کلیدهای Ctrl+Shift+I می‌توان ناحیه را برعکس کرد. مثلا در تصویر زیر با فشردن این دکمه‌ها، ناحیه انتخابی که آسمان بوده حذف شده و به جای آن عقاب انتخاب شده است.

 

یعنی اگر این کلیدها را فشار دهیم هر چه در تصوری انتخاب شده از حالت انتخاب خارج می‌شود و به جای آن هر چیزی که انتخاب نشده بود، انتخاب می‌شود.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

قسمت بعدی، مجموعه ابزارهایی برای برش و قاچ زنی است، شامل این ابزارها:

 

Crop Tool – ابزار برش و چیدن

Perspective Crop Tool – ابزار برش دادن با افکت چشم انداز

Slice Tool – ابزار قاچ زنی

Slice Select Tool – ابزار انتخاب قاچ ها

اینجا با چهار ابزار در زمینه بریدن و تکه کردن تصویر روبرو هستیم. ابزار Crop Tool به ما کمک می‌کند تا قسمتی از تصویر را برش دهیم. فقط کافی است با ابزار روی آن قسمت مورد نظر کلیک و درگ کنیم. در انتها دور آن قسمت را گوشه‌هایی فرا می‌گیرد و بقیه نقاط از آن جدا می‌شوند.

 

حالا با یک بار زدن کلید Enter آن قسمت جدا شده و بقیه نقاط حذف می‌شوند.

 

به این ترتیب می‌توانیم هر قسمتی از تصویر را برش دهیم. البته با انتخاب ابزار و درگ کردن گوشه‌های تصویر به داخل نیز می‌توان به جای درگ کردن در وسط تصویر اقدام به برش قسمتی از تصویر کرد.

– ابزار بعدی (Perspective Crop Tool) نیز همین کار را انجام می‌دهد. منتها با این تفاوت که قسمت به جا مانده دارای یک چشم انداز از زاویه‌ای خاص است. ابتدا ابزار را انتخاب، بعد روی تصویر درگ می‌کنیم. مانند ابزار قبلی دور قسمت را گوشه‌هایی فرا می‌گیرد. یک علامت بعلاوه کوچک نیز در قسمت انتخاب شده مشاهده می‌شود. آن بعلاوه زاویه‌ی دید ماست. می‌توانیم بنا به نیاز یا به دلخواه خود آن را جابجا کنیم. در آخر با فشار کلید Enter آن قسمت جدا می‌شود.

– ابزار بعدی (Slice Tool) یک ابزار پر استفاده برای طراحان حرفه‌ای و یا طراحان وب است. ابزاری برای قاچ کردن و چند قسمت کردن تصاویر. به کمک این ابزار می‌توانیم تصویر را به چند تصویر کوچکتر با قابلیت ربط داشتن به هم تقسیم کنیم. فقط کافی است روی تصویر درگ کنیم. ابزار قسمت درگ شده را بعنوان قسمت اصلی می‌شناسد و بقیه تصاویر هم به قسمتهایی کوچک تقسیم می‌شوند. قسمت اصلی یا قسمت انتخاب شده را می‌توان حرکت یا تغییر اندازه داد. قسمت انتخاب شده به رنگ زرد خواهد بود. مثل تصویر زیر:

 

حالا که تصویر را به چند قسمت تقسیم کردیم می‌توانیم هر قسمت را به عنوان تصویری جداگانه ذخیره کنیم. برای این کار از منوی File گزینه Save to web را انتخاب می‌کنیم. پنجره‌ای باز شده که می‌توانیم فرمت تصویر و بقیه تنظیمات آن را انجام دهیم. در آخر با ذخیره کردن طرح، در محل انتخاب شده همه‌ی تصاویر کوچک طرح ذخیره می‌شوند.

– اما ابزار آخر این بخش مکمل و ابزاری مرتبط با ابزار قاچ زنی است. با این ابزار می‌توانیم قاچهای دیگر تصویر که با ابزار قبلی ایجاد کرده بودیم را به حالت انتخاب (همان رنگ زرد) در بیاوریم تا روی آنها تغییرات دلخواه را انجام دهیم.

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

و قسمت آخر مجموعه ابزارهای انتخاب، شامل ابزارهای زیر می‌شود:

 

Eyedropper Tool – ابزار قطره چکان

3D Material Eyedropper Tool – ابزار نمونه‌گیری از لایه‌های سه بعدی

Color Sampler Tool – ابزار نمونه‌گیری و مشاهده تنظیمات رنگی

Ruler Tool – ابزار خط کش

Note Tool – ابزار یادداشت گذاری

Count Tool – ابزار شمارش

– ابزار اول (Eyedropper Tool) برای نمونه‌برداری از یک رنگ است. نمونه برداشتن از یکی از رنگهای تصویر. با کلیک روی هر قسمت از تصویر، نمونه رنگ آن برداشته می‌شود و در پالت رنگها آماده استفاده می‌شود.

– ابزار دوم در طرح و لایه‌های سه بعدی کارایی دارد.

– ابزار سوم (Color Sampler Tool) اطلاعات و مشخصات رنگ ناحیه کلیک شده را نمایش می‌دهد. بر خلاف ابزار اول، رنگ کلیک شده به پالت رنگها وارد نمی‌شود و فقط مشخصات آن ظاهر می‌شود.

– ابزار بعدی (Ruler Tool) خط کشی است برای تراز کردن تصویر و با لایه‌ها.

– ابزار Note ابزاریست برای گذاشتن یادداشت روی طرح. وقتی این ابزار را انتخاب کنیم، در هر جای طرح که کلیک کنیم یک آیکون یادداشت ظاهر می‌شود که می‌توانیم یادداشتی را وارد کنیم تا در آینده با کلیک روی این آیکون، یادداشت نمایش داده شود.

– و ابزار Count هم که برای شمارش اجزای یک تصویر است. با این ابزار آیتمهای مختلف تصویر را می‌شماریم. توضیح کارایی این ابزار قبلاً در این پست بطور کامل نوشته شده است.